Co to jest strzelectwo sportowe???

Strzelectwo – ogół aktywności związanej z użyciem broni palnej lub broni pneumatycznej, zarówno bojowym, jak i sportowym, myśliwskim oraz rekreacyjnym. Czasem termin ten jest używany w odniesieniu do użycia innych typów broni zdolnych do miotania pocisków, zwłaszcza łuku i kuszy, choć w tym przypadku bardziej odpowiednie jest stosowanie terminu łucznictwo.

Mianem strzelectwa sportowego określa się dyscyplinę sportu polegającą na współzawodnictwie w strzelaniu ze sportowej broni palnej albo pneumatycznej do tarczy lub celów ruchomych.

Strzelectwo znalazło się w programie olimpijskim już podczas pierwszych igrzysk w Atenach 1896. Polacy zdobyli dotychczas cztery złote medale olimpijskie: Józef Zapędzki w Meksyku 1968 i Monachium 1972 oraz Renata Mauer w Atlancie 1996 i Sydney 2000.

Regulacją zasad w strzelectwie zajmuje się Międzynarodowa Federacja Strzelectwa Sportowego (ISSF) ^[1]. Poszczególne państwa posiadają krajowe związki strzeleckie. W Polsce jest to Polski Związek Strzelectwa Sportowego^[2].

Konkurencje strzeleckie (według ISSF)

Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje strzelań – z karabinów (w postawie leżącej, stojącej i klęczącej), z pistoletów (w postawie stojącej) oraz ze strzelb śrutowych do rzutków. Konkurencje można również podzielić ze względu na sposób strzelania. W konkurencjach dynamicznych zawodnicy oddają wiele jedno- lub kilku-strzałowych serii na polecenie sędziego (np. pistolet szybkostrzelny lub ruchoma tarcza). Z drugiej strony w konkurencjach statycznych zawodnicy mają dłuższy czas na oddanie kilkudziesięciu strzałów i sami narzucają sobie rytm strzelania. Przed każdą konkurencją zawodnicy oddają strzały próbne. W statycznych konkurencjach mogą zazwyczaj oddawać dowolną liczbę strzałów próbnych, ograniczeni są jedynie czasem jaki chcą poświęcić z całej konkurencji na próbne serie. W konkurencjach dynamicznych ilość strzałów próbnych zadana jest regulaminem i oddaje się je na komendę.

Ilość strzałów w jednej konkurencji bywa różna i zależy od płci zawodników i wieku. Juniorzy i kobiety mają w wielu przypadkach zmniejszoną ilość strzałów.

Dokładne informacje na temat każdej konkurencji można znaleźć w regulaminie Międzynarodowej Federacji Strzelectwa Sportowego dostępnym na stronie internetowej organizacji.

Broń długa

Do strzelania z broni długiej używa się specjalnego ubrania strzeleckiego. Składają się na nie: usztywniana kurtka, spodnie, rękawica na rękę w której trzyma się broń i specjalne buty. Wygląd i cechy każdego z elementów ubioru są dokładnie określone przez regulamin ISSF.

• Karabin pneumatyczny(Kpn); zawodnicy oddają strzały w pozycji stojącej do tarcz ustawionych w odległości 10 m. Zależnie kategorii (kobiety lub mężczyźni, juniorzy lub seniorzy) są to najczęściej cztery lub sześć serii po dziesięć strzałów. Czas konkurencji jest tak ustalony aby na jedną serię zawodnik miał ok. 15 min plus 15 min. na serię próbną.

• Karabin sportowy/dowolny leżąc(Ksp/Kdw); zawodnicy oddają strzały do tarcz umieszczonych w odległości 50 m. Oddawanych jest zazwyczaj 60 strzałów plus seria próbna w czasie 1 godz. 15 min. Używana broń to karabiny na ostrą amunicje określane często mianem KBKS o kalibrze 5,6 mm ( .22 ) long rifle. Strzały oddawane są w pozycji leżącej, a w stabilizacji postawy pomaga specjalny pas przytwierdzony z jednej strony do broni a z drugiej zamocowany między łokciem a barkiem na stroju strzelca. Nie używa się mechanicznych stabilizatorów, zawodnik opiera broń jedynie na swoich rękach.

• Ruchoma tarcza(RT), zwana też potocznie "dzikiem" ze względu na sylwetkę dzika umieszczaną na tarczy przy strzelaniu na 50 m. Zawodnicy oddają strzały w pozycji stojącej z karabinu pneumatycznego (10 m) lub sportowego (50 m) do przesuwającej się tarczy. Konkurencja dzieli się na część szybką i wolną. W części szybkiej tarcza pojawia się na 2,5 s a w części wolnej na 5 s. Istnieje też wersja mieszana i standardowa. W wersji standardowej najpierw odstrzeliwana jest część wolna, a następnie szybka. W wersji mieszanej przejścia szybkie i wolne są losowe przez co zawodnik nie wie czy w danym momencie będzie strzelał do tarczy poruszającej się szybko czy wolno. Dyscyplina aktualnie wycofana z Igrzysk Olimpijskich.

• Karabin standardowy leżąc(Kst); strzały oddawane są na odległość 300 m z broni większego kalibru (do 8 mm) niż w innych strzelaniach. W konkurencji oddawanych jest 60 strzałów (po 10 do tarczy) w czasie 1 godziny 15 minut.

• Trzy postawy(3x...); zawodnicy strzelają w trzech różnych pozycjach. Najpierw w pozycji leżącej, następnie w pozycji stojącej, a na końcu w klęczącej. Do strzelania używa się karabinu sportowego/dowolnego (na 50 m) lub karabinu standardowego (na 300 m). Ilość serii w każdej postawie waha się w od 1 do 4. Przed każdą postawą zawodnicy mają osobne tarcze na strzały próbne. Czas trwania konkurencji zależny jest od ilości serii w każdej postawie.

Broń krótka (pistolety)

Wszystkie konkurencje pistoletowe odbywają się w pozycji stojącej. Nie jest przy nich potrzebny specjalny ubiór jak przy broni długiej. Często używa się jednak (tak jak przy strzelaniu z karabinu) przesłonek na oko, które nie uczestniczy w celowaniu. Konkurencje szybkostrzelne rozgrywane są bronią mieszczącą co najmniej 5 sztuk amunicji w magazynku i strzelającą w trybie samopowtarzalnym (tzn. można oddawać kolejne strzały jedynie ponownie wciskając spust, bez potrzeby naciągania zamka).

• Pistolet pneumatyczny; podobnie jak w karabinku pneumatycznym tarcza ustawiona jest w odległości 10 m. (jest jednak znacznie większa). Czasy konkurencji i ilości oddawanych strzałów są identyczne jak w karabinku pneumatycznym. Stosuje się również taką samą amunicję.

• Pistolet dowolny 50 m; konkurencja oficjalnie rozgrywana tylko wśród mężczyzn. Oddaje się 60 strzałów ocenianych, w ciągu dwóch godzin. Broń korzysta z takiej samej amunicji jak karabin sportowy (5.6 mm, boczny zapłon).

• Pistolet sportowy 25 m (kobiety); strzelanie odbywa się w dwóch częściach, precyzyjnej i szybkiej. W części precyzyjnej zawodnicy oddają 6 serii po pięć strzałów, na każdą mając 5 minut. W części szybkostrzelnej zawodnicy oddają 30 strzałów w 6 seriach. Tym razem jednak zawodnik ma na każdy strzał 3 sekundy. Na ten czas tarcza ustawiana jest prostopadle do linii strzału lub zaświeca się zielone światło. Przy każdym "pojawieniu" się celu zawodnik może oddać tylko jeden strzał. Amunicja - 22lr (5.6 mm, boczny zapłon).

• Pistolet centralnego zapłonu 25 m (mężczyźni); konkurencja wygląda identycznie jak pistolet sportowy kobiet. Różni się używaną bronią. Pistolet centralnego zapłonu ma znacznie większy kaliber (7.62 mm - 9.65 mm) niż pistolet sportowy.

• Pistolet szybkostrzelny 25 m (mężczyźni); konkurencja podzielona jest na dwie, takie same części po 30 strzałów każda. W każdej części jest sześć 5-strzałowych serii. Te sześć serii podzielone jest na 3 pary. W każdej parze czas na strzelenie serii jest różny. W pierwszej parze zawodnik ma 8 s. na wystrzelenie jednej serii, w drugiej ma na serię 6 s. a w trzeciej tylko 4 s. W tej konkurencji strzały nie są oddawane do jednej tarczy. Każdy strzał jest oddawany do osobnej tarczy, oznacza to że w czasie wystrzeliwania serii zawodnik musi przesuwać celownik pistoletu ze środka jednej tarczy na następną. Tak jak w pistolecie sportowym możliwość oddawania strzałów sygnalizowana jest przez zielone światło odpowiedniego urządzenia lub obrócenie tarcz w kierunku zawodnika.

• Pistolet standardowy 25 m (mężczyźni); konkurencja podzielona jest na 3 części. W każdej części są cztery 5-strzałowe serie. W pierwszej części na każdą serię zawodnik ma 150 sekund, w drugiej 20 sekund a w trzeciej 10 sekund. Podobnie jak w pistolecie sportowym zawodnik strzela gdy tarcza zwrócona jest w jego stronę lub świeci się zielone światło.

Strzelanie do rzutków

Przy strzelaniu do rzutków stosuje się strzelby śrutowe o kalibrze wagomiarowym nie większym niż 12. Celem są rzutki w kształcie niewielkiego talerza odwróconego dnem do góry, zrobione z mieszaniny smoły i sproszkowanego wapienia. Są bardzo kruche tak aby rozpaść się przy najmniejszym kontakcie z ołowianym śrutem, na tyle jednak mocne aby wytrzymać wystrzelenie z dużą prędkością z maszyny miotającej. ISSF określa następujące konkurencje rzutkowe:

• Skeet

• Trap

• Double trap

Finały

W niektórych konkurencjach (zwłaszcza pneumatycznych), na prestiżowych zawodach (Olimpiada, Mistrzostwa Świata), rozgrywane są wersje konkurencji z finałem. Jest to dodatkowa seria, w której uczestniczy ośmiu najlepszych zawodników, a wyniki liczy się z dokładnością do 0,1 punktu. Zatem maksymalny wynik jaki można uzyskać w finale za jeden strzał to 10,9 punktu. Dzieje się tak gdy przestrzelina nie tylko zahacza o punkt dziesiątki lecz dodatkowo znajduje się w samym środku tarczy. Istnieją dwa rodzaje finału:

• Finał standardowy finaliści strzelają dodatkową serię a ich wynik dodawany jest do rezultatu uzyskanego w ogólnej części konkurencji. Wygrywa zawodnik z największą sumą konkurencji i finału.

• Finał australijski finaliści oddają kolejne strzały razem, mając na każdy ograniczony czas (ok. minuty). Po każdym strzale sędzia sprawdza wyniki. Zawodnik z najgorszym wynikiem odpada z finału. Konkurencja trwa dopóki nie zostanie wyłoniony zwycięzca.

Remisy w strzelectwie

W przypadku gdy więcej niż jeden zawodnik uzyska taki sam wynik, wyższe miejsce zajmuje ten, który strzeli w konkurencji więcej wewnętrznych dziesiątek. Przy równej ilości wewnętrznych dziesiątek lepszy jest ten kto miał lepszy wynik ostatniej serii (10-strzałowej). Jeżeli i ostatnia seria jest taka sama, to sprawdza się, ile zawodnik strzelił w przedostatniej serii itd.